QUYẾT ĐỊNH GIÁM ĐỐC THẨM 06/2014/GĐT-HC NGÀY 17/04/2014 VỀ XÉT XỬ VỤ ÁN HÀNH CHÍNH LIÊN QUAN ĐẾN LĨNH VỰC QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI

TÒA HÀNH CHÍNH TÒA ÁN NHÂN DÂN TỐI CAO

Ngày 17 tháng 4 năm 2014, tại trụ sở Tòa Hành chính Tòa án nhân dân tối cao mở phiên tòa giám đốc thẩm xét xử vụ án hành chính liên quan đến lĩnh vưc quản lý đất đai, giữa các đương sự:

- Người khỏi kiện: Bà Nguyễn Thị Diệp; địa chỉ: Thôn 1, xã Tiên Cảnh, huyện Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam.

- Người bị kiện: Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam.

- Người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan: Ông Nguyễn Văn Hiến; Thôn 1, xã Tiên Cảnh, huyện Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam.

NHẬN THẤY

Năm 2003, ông Huỳnh Văn Thoàn khởi kiện vụ án “tranh chấp quyển sử dụng đất” với ông Nguyên Văn Hiến (chổng bà Nguyễn Thị Diệp), cùng trú tại thôn 1, xã Tiên Cảnh, huyện Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam.

Tại Bản án dân sự phúc thẩm số 03/DSPT ngày 01/3/2004, Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Nam đã quyết định: “Chấp nhận đơn khă kiện của ồng Thoàn; công nhận quyền sử dụng đất ỏ và vườn của ông Thoàn 925m² là hợp pháp. Nác định ranh giới sử dụng đất giữa hộ ông Thoàn và ông Hiến...;

Buộc ông Hiến phải tháo dỡ 9,8m² hiên nhà ở lấn sang phần đất của ông Thoàn và thu dọn hoa màu để trả lại phần đất vượt quá ranh giới của ông Thoàn là 527,32m²; hủy một phần giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số G070484 ngày 24/10/1995 mà Ủy ban nhân dân huyện Tiên Phước đã cấp cho ông Hiến tại thôn 1, xã Tiên Cảnh với diện tích 2004m² đất thổ cư;

Kiến nghị với Ủy ban nhân dân huyện Tiên Phước điều chỉnh lại diện tích đất thổ cư của hộ ông Hiến cho phù hợp với thực tế là 1.436m²”.

Do ông Hiến không tự nguyên thi hành án; năm 2007, Cơ quan Thi hành án dân sự huyện Tiên Phước đã tổ chức cưỡng chế thi hành án theo quy định của pháp luật, thể hiện tại Biên bản ngày 28/11/2007.

Sau khi bị cưỡng chế thi hành án, gia đình ông Hiến tái lấn chiếm trở lại.

Ngày 02/6/2008, Ủy ban nhân dân xã Tiên Cảnh lập Biên bản số 09/BB- VPHC về vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai đối với ông Nguyên Văn Hiến, có nội dung: Tự nhổ 03 trụ bê tông làm ranh giới giữa hai thửa đất của hộ ông Hiến và ông Thoàn; chống lợp lại mái hiên nhà như trước khi cưỡng chế; trồng một số cây dó trên diện tích đất 527,32m² mà hộ ông Thoàn được quyền sử dụng theo Bản án số 03/DSST ngày 01/3/2004 của Tòa án nhân dân tỉnh đã được Cơ quan Thi hành án huyện Tiên Phước cưỡng chế theo quyết định cưỡng chế số 01/QĐ-THA ngày 16/11/2007.

Hành vi lấn chiếm đất đã vi phạm vào Điều 10 khoán 1 điểm d của Nghị định số 182/2004/NĐ-CP ngày 29/10/2004 quy định xử phạt hành chính trong lĩnh vực đất đai.

Ông Hiến ký tên vào Biên bản nhưng ghi thêm ý kiến như sau: “Việc làm của tôi là phòng vệ chính đáng, thực hiện đúng theo khoản 5 Điều 7 của Nghị định 182/2004/NĐ-CP năm 2004 của Chính phủ. Nên tôi không đồng ý với biên bản vi phạm hành chính này ”.

Căn cứ Biên bản vi phạm hành chính nêu trên, Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Tiên Phước ban hành Quyết định số 20/QĐ-KPHQ ngày 25/8/2008 áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả do vi phạm hành chính gây ra trong trường hợp không áp dụng xử phạt vi phạm hành chính đối với ông Hiến, nội dung:

“Điều 1: Áp dụng biện pháp khắc phục hậu quá do vi phạm hành chính gây ra đối với ông Nguyễn Văn Hiến.

Lý do: Đã có hành vi lấn chiếm đất đai vi phạm điểm d khoản 1 Điều 10 Nghị định 182/2004/NĐ-CP ngày 29/10/2004 của Chính phủ, quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai

Biện pháp khắc phục hậu quả: Ống Nguyễn Văn Hiến dựng lại 03 trụ mốc bê tông làm ranh giới giữa đất của ông Huỳnh Văn Thoàn với đất ông Nguyễn Văn Hiến; Tháo dỡ phần mái hiên nằm trên phần đất của ông Thoàn và nhổ toàn bộ cây dó bầu mà ông Hiến đã trồng sau khi cưỡng chế thi hành án dân sự, trên phần diện tích đất đã giao cho ông Thoàn tại Quyết định thi hành án số 112/THA ngày 05/7/2004 của cơ quan thi hành án huyện Tiên Phước.

Điều 2: Ông Nguyễn Văn Hiến phải nghiêm chỉnh chấp hành quyết định này trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày giao quyết định.Quá thời hạn được quyđịnh tại điều này mà ông Hiến không tự nguyện chấp hành thì bị cưỡng chế thi hành”.

Quá thời hạn nêu ữên, ông Hiến không tự nguyện chấp hành Quyết định số 20/QĐ-KPHQ ngày 25/8/2008 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Tiên Phước.

Ngày 24/11/2008, Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Tiên Phước ban hành Quyết định số 918/QĐ-CC áp dụng biện pháp cưỡng chế thi hành biện pháp khắc phục hậu quả do vi phạm hành chính gây ra đối với ông Nguyễn Văn Hiến, nội dung:

‘‘Cưỡng chế tháo dỡ 9,8m² hiên nhà ỏ đã lấn sang đất của ông Huỳnh Văn Thoàn, dựng lại 03 trụ mốc bê tông làm ranh giới đất giữa ông Huỳnh Văn Thoàn và ông Nguyễn Văn Hiến. Nhổ toàn bộ cây dó bầu mà ông Hiến đã trồng trên đất ông Thoàn sau khi cưỡng chế thi hành án dân sự”.

Ngày 11/12/2008, các cơ quan chức năng của huyện Tiên Phước đã cưỡng chế đối với ông Hiến và bàn giao tài sản sau khi cưỡng chế cho ông Hiến.

Ngày 02/3/2009, bà Nguyễn Thị Diệp (vợ ông Hiến) có đơn khởi kiện yêu cầu Tòa án nhân dân huyện Tiên Phước hủy Quyết định số 918/QĐ-CC ngày 24/11/2008 đồng thời buộc Ủy ban nhân dân huyện Tiên Phước đền bù thiệt hại 53.990.000đ, khôi phục lại nguyên trạng tài sản bị hủy hoại và công khai phục hồi danh dự cho bà.

Tại phiên tòa sơ thẩm ngày 24/4/2012, bà Diệp xin rút yêu cầu buộc công khai xin lỗi, chỉ yêu cầu hủy Quyết định số 20/QĐ-KPHQ ngày 25/8/2008, Quyết định số 918/QĐ-CC ngày 24/11/2008 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyên Tiên Phước và yêu cầu bồi thường thiệt hại 53.990.000đ.

Tại Bản án hành chính sơ thẩm số 02/2012/HCST ngày 24/4/2012, Tòa án nhân dân huyện Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam quyết định: Bác toàn bộ nội dung đơn khỏi kiện của bà Nguyễn Thị Diệp về yêu cầu hủy quyết định sô' 20/QĐ-KPHQ ngày 25/8/2008 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Tiên Phước về việc “áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả do vi phạm hành chính gây ra trong trường hợp không áp dụng xử phạt hành chính về lĩnh vực đất đai”, Quyết định số918/QĐ-CC ngày 24/11/2008 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Tiên Phước về việc “áp dụng biện pháp cưỡng chế thi hành biện pháp khắc phục hậu quả do vi phạm hành chính gây ra “ và yêu cầu bồi thường thiệt hại với số tiền 53.990.000đ do áp dụng biện pháp cưỡng chế gây ra.

Ngày 27/4/2012, bà Diệp có đơn kháng cáo không nhất trí với toàn bộ nội dung bản án sơ thẩm.

Tại Bản án hành chính phúc thẩm số 05/2012/HCPT ngày 13/7/2012, Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Nam quyết định: Sửa toàn bộ Bản án sơ thẩm số 02/2012/HCST ngày 24/4/2012 của Tòa án nhân dân huyện Tiên Phước; chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà Nguyễn Thị Diệp, hủy quyết định số20/QĐ-KPHQ ngày 2518/2008 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Tiên Phước về việc áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả do vi phạm hành chính gây ra trong trưởng hợp không áp dụng xử phạt hành chính về lĩnh vực đất đai và Quyết định số 918/QĐ-CC ngày 24/11/2008 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Tiên Phước; buộc Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Tiên Phước bồi thường cho bà Nguyễn Thị Diệp số tiền 26.995.000đ.

Ngày 20/8/2012, Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam có Văn bản số 510/UBND đề nghị xem xét theo thủ tục giám đốc thẩm đối với Bản án hành chính phúc thẩm nêu trên.

Ngày 30/10/2013, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao đã có Kháng nghị số 18/2013/HC-KN với nội dung: Kháng nghị Bản án hành chính phúc thẩm số 05/2012/HCPT ngày 13/7/2012 của Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Nam. Đề nghị Tòa hành chính Tòa án nhân dân tối cao xét xử giám đốc thẩm theo hướng hủy Bản án hành chính phúc thẩm số 0512012/HCPT ngày 13/7/2012 của Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Nam và giao hồ sơ vụ án cho Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Nam xét xử phúc thẩm lại theo đúng quy định của pháp luật.

Tại phiên tòa giám đốc thẩm, đại diện Viện kiểm sát nhân dân tối cao đề nghị Hội đồng giám đốc thẩm Tòa hành chính Tòa án nhân dân tối cao chấp nhận Kháng nghị của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao.

XÉT THẤY

Tại Bản án dân sự phúc thẩm số 03/2004/DSPT ngày 01/3/2004 của Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Nam đã có hiệu lực pháp luật, đã công nhận quyền sử dụng đất 925m² đất ở và đất vườn cho ông Huỳnh Văn Thoàn và buộc ông Nguyễn Văn Hiến (chồng bà Diệp) phải trả lại 527,32m² cho ông Thoàn. Sau khi bị cưỡng chế theo Bản án dân sự phúc thẩm số 03/2004/DSPT ngày 01/3/2004 của Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Nam, gia đình ông Hiến tái lấn chiếm trở lại diện tích 527,32m² đất vườn của gia đình ông Thoàn. Ngày 02/6/2008, ông Hiến đã bị Ủy ban nhân dân xã Tiên Cảnh lập Biên bản vi phạm hành chính số 09/BB-VPHC về hành vi vi phạm các quy định của pháp luật về quản lý đất đai, vi phạm điểm d khoản 1 Điều 10 Nghị định 182/2004/NĐ-CP ngày 29/10/2004 của Chính phủ.

Do quá thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính được quy định tại Điều 10 Pháp lệnh xử lý vi phạm hành chính năm 2002 (sửa đổi, bổ sung năm 2008), nên Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Tiên Phước ban hành Quyết định số 20/QĐ-KPHQ áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả do vi phạm hành chính gây ra trong trường hợp không áp dụng xử phạt vi phạm hành chính là có căn cứ.

Tại Biên bản vi phạm hành chính do Ủy ban nhân dân xã Tiên Cảnh lập ngày 02/6/2008, ông Hiến có thừa nhận hành vi vi phạm hành chính và đã ký vào Biên bản vi phạm mà không thể hiện có người nào khác vi phạm; nên việc Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Tiên Phước ban hành Quyết định số 20/QĐ-KPHQ ngày 25/8/2008 về áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả do vi phạm hành chính gây ra trong trường hợp không áp dụng xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực quản lý đất đai đối với ông Nguyễn Văn Hiến là đúng người vi phạm.

Do ông Hiến không tự nguyện thực hiện các biện pháp khắc phục hậu quả theo Quyết định số 20/QĐ-KPHQ ngày 25/8/2008, nên Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Tiên Phước hành Quyết định số 918/QĐ-CC ngày 24/11/2008 về việc áp dụng biện pháp cưỡng chế thi hành biện pháp khắc phục hậu quả, khôi phục lại tình trạng ban đầu do vi phạm hành chính gây ra đối với ông Hiến là có căn cứ, đúng quy định tại Điều 30 Nghị định 182/2004/NĐ-CP ngày 29/10/2004 của Chính phủ.

Ngày 11/12/2008, Ủy ban nhân dân huyện Tiên Phước đã cưỡng chế đúng theo nội dung Quyết định số 918/QĐ-CC ngày 24/11/2008 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Tiên Phước, không gây thiệt hại đến các tài sản khác thuộc quyền sở hữu hợp pháp của gia đình ông Hiến. Do vậy, Ủy ban nhân dân huyện Tiên Phước không phải bồị thường. 

Tại Bản án hành chính sơ thẩm số 02/2012/HCST ngày 24/4/2012, Tòa án nhân dân huyện Tiên Phước đã xét xử bác toàn bộ yêu cầu khởi kiện của bà Diệp là đúng pháp luật.

Tại Bản án hành chính phúc thẩm số 05/2012/HCPT ngày 13/7/2012, Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Nam nhận định: Ủy ban nhân dân xã Tiên Cảnh lập Biên bản vi phạm hành chính không đưa bà Diệp vào tham gia với tư cách là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan và biên bản xác định hành vi lấn chiếm đất đã vi phạm Điều 10 khoản 1 điểm d của Nghị định 182/2004/NĐ-CP ngày 29/10/2004 của Chính phủ chỉ quy định mức xử phạt đối với hành vi lấn, chiếm đất khi ra quyết định xử phạt. Nhận định như vậy là không đúng pháp luật, vì: Việc xảy ra tại gia đình ông Hiến, nên Ủy ban nhân dân huyện Tiên Phước đã lập biên bản vi phạm hành chính đối với cá nhân ông Hiến, với tư cách cá nhân nhưng là đại diện cho hộ gia đình vi phạm. Mặt khác, do không xác định được ngày vi phạm và đã quá thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính, theo quy định tại khoản 1 Điều 10 Pháp lệnh xử lý vi phạm hành chính năm 2002 (sửa đổi, bổ sung năm 2008), thì Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Tiên Phước không được ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính, nhưng vẫn có thể ra quyết định áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả do vi phạm hành chính gây ra trong trường hợp không áp dụng xử phạt vi phạm hành chính.

Do dó, việc Tòa án cấp phúc thẩm xử hủy Quyết định số 20/QĐ-KPHQ ngày 25/8/2008 và Quyết định số 918/QĐ-CC ngày 24/11/2008 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Tiên Phước; buộc Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Tiên Phước bồi thường cho bà Diệp số tiền 26.995.000đ, là không đúng với các tình tiết khách quan của vụ án và không có căn cứ pháp luật.

Do vậy, Kháng nghị số 18/2013/HC-KN ngày 30/10/2013 của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao là có căn cứ pháp luật.

Bỏi các lẽ trên và căn cứ vào khoản 3 Điều 225 Luật tố tụng hành chính;

QUYẾT ĐỊNH

Chấp nhận Kháng nghị số 18/2013/HC-KN ngày 30/10/2013 của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao.

Hủy Bản án hành chính phúc thẩm số 05/2012/HCPT ngày 13/7/2012 của Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Nam; giao hồ sơ vụ án cho Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Nam xét xử phúc thẩm lại vụ án theo đủng quy định của pháp luật.